پیمان و معاهده بولونیا چیست؟

پیمان یا معاهده بلونیا فرایندی است که با این کار دانشجویان می‌توانند به‌راحتی و بدون مشکلات برای تطبیق مدارک، در تمام کشورهای‌اروپایی عضو این پیمان مشغول به تحصیل شوند. اگر قصد داشته باشید در یکی از 47 کشوری که اکنون در آن ثبت نام کرده اند تحصیل کنید، آشنایی با این معاهده برای شما مهم است. همچنان برای دانش پذیرانی قصد تحصیل در ترکیه را دارند از اهمیت بالایی برخوردار است.توضیحات سیمون سوئینی در مورد این پیشرفت جدید آموزشی تقریبا پیچیده، واضح ترین و موجزترین توضیحاتی است که دیده ایم.

معاهده ی بولونیا: این معاهده چیست و دلیل اهمیت آن کدام است؟

در سال 1999، معاهده ی بولونیا توسط وزیران آموزش و پرورش 29 کشور اروپایی و در تلاش برای ایجاد انسجام در سیستم های آموزش عالی در سراسر اروپا آغاز شد.

معاهده ی بولونیا به ابتکار شورای اروپا که کنوانسیون شناخت لیسبون در مورد صلاحیت دانشگاه را در نظر داشت، به تصویب رسید. این معاهده پس از سال 1999 و زمانی که فقط 15 کشور عضو اتحادیه ی اروپا بودند – در مقایسه با 27 کشور در سال 2011 – مورد استفاده قرار گرفت.

در طول این مدت تعداد کشورهای عضو شده در بولونیا به 47 کشور تغییر پیدا کرده است. بنابراین میتوان گفت این قانون به فراتر از مرزهای کنونی اتحادیه اروپا رسیده است.

معاهده ی بولونیا چیست؟

این برنامه که در سال 1999 پایه گذاری شده و در مارس همان سال هم به کار گرفته شد، با هدف ایجاد منطقه ی آموزش عالی اروپا (EHEA) تا سال 2010، به تصویب رسید.

چه کشورهایی عضو پیمان بلونیا هستند؟

امضا کنندگان قرارداد بولونیا ، اعضای منطقه آموزش عالی اروپا ، عبارتند از:

1999: اتریش ، بلژیک ، بلغارستان ، جمهوری چک ، دانمارک ، استونی ، فنلاند ، فرانسه ، آلمان ، یونان ، مجارستان ، ایسلند ، ایرلند ، ایتالیا ، لتونی ، لیتوانی ، لوکزامبورگ ، مالت ، هلند ، نروژ ، لهستان ، پرتغال ، رومانی ، اسلواکی ، اسلوونی ، اسپانیا ، سوئد ، سوئیس ، انگلستان.

2001: کرواسی ، قبرس ، لیختن اشتاین ، ترکیه ، کمیسیون اروپا

2003: آلبانی ، آندورا ، بوسنی و هرزگوین ، جمهوری مقدونیه شمالی ، روسیه ، صربستان ، شهر واتیکان

2005: ارمنستان ، آذربایجان ، گرجستان ، مولداوی و اوکراین

2007: مونته نگرو

2010: قزاقستان

2015: بلاروس

EHEA چیست؟

EHEA یک چارچوب برای مقایسه ی کیفیت سیستم های آموزش عالی در کشورهای عضو معاهده است.

EHEA شامل توافقنامه ای در مورد چارچوب های صلاحیت، از جمله در سیستم سه دوره ی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا میباشد.

به همچنین  EHEA کیفیت سیستم های آموزشی را تضمین میکند؛ بنابراین دانشجویان، فارغ التحصیلان، دانشگاه ها و سایر ذینفعان میتوانند از کیفیت سیستم های مختلف و فعالیت ارائه دهندگان مختلف اطمینان داشته باشند.

ارتباط میان بولونیا و اراسموس چیست؟

برنامه اراسموس یک برنامه ی مبتکرانه از طرف اتحادیه اروپا برای تشویق به تحرک دانشجویی، انجام بخشی از دوره تحصیل در خارج از کشور و دریافت اعتبار برای آن میباشد. این اعتبارات ممکن است در انتهای دوره به جایزه منتهی شوند.

بنابراین آیا بولونیا دوست دارد دانشچویان تحرک داشته باشند (سفر کنند)؟

بله فرایند بولونیا کاملا طرفدار تحرک است. تجربه ی سفر به مدرک دانشجو ارزش بخشیده و به تجربه ی یادگیری کمک زیادی میکند.

تقریبا 90 درصد از دانشجویان انگلستان که ترم اراسموس را در خارج از کشور میگذرانند، به آن ترم صفت “عالی” را میدهند.

بولونیا تحصیل در سراسر اروپا را ترویج میکند زیرا اساسا بولونیا یک حرکت مبتکرانه ی اروپایی است؛ از طرف دیگر این معاهده هرگونه سفر طولانی یا کوتاه، در اروپا یا جاهای دیگر را تایید میکند.

تنها تفاوت اراسموس و بولونیا این است که اراسموس که اکنون جزئی از برنامه ی یادگیری مادام العمر کمیسیون اروپا است، برای دانشجویانی که قصد سفر در اروپا را دارند، کمک مالی در نظر گرفته است.

البته که یک برنامه ی اراسموس موندوس نیز وجود دارد که برای دانشجویان کارشناسی ارشد حمایت مالی برای سفر به هر نقطه ای از دنیا را در نظر گرفته است.

البته که بهترین روش استفاده از اراسموس، تحصیل کل دوره ی تحصیلی در خارج از کشور با استفاده از برنامه ی تبادل دانشجو میباشد.

پس بولونیا از تحصیل زبان خارجی استقبال میکند؟

بله، قطعا. دریافت بورسیه ی تحصیلی اراسموس برای تحصیل در خارج از کشور بدون یادگیری زبان خارجی امکان پذیر است و البته دانشجویان انگلیسی زبان میتوانند در دوره هایی که به زبان انگلیسی تدریس میشوند ثبت نام کنند، اما امیدواریم که دانشجویان به عنوان بخشی از تجربه ی تحصیل در خارج از کشور، حداقل یک زبان خارجی را فرا بگیرند.

به یاد داشته باشید که آموختن یک زبان جدید نه تنها روی آینده ی شغلی شما بلکه روی روند زندگی شما تاثیر میگذارد. یادگیری زبان روی فرهنگ هم تاثیر مثبت دارد. هیچوقت مزایای یک زبان جدید را دست کم نگیرید، و البته که یادگیری زبان خارجی در محیطی که آن زبان صحبت میشود، بسیار ساده تر است.

مهم ترین ویژگی های بولونیا کدامند؟

قطعا مهم ترین ویژگی ها، سیستم سه چرخه و چارچوب صلاحیت EHEA هستند. تضمین کیفیت؛ انتقال اعتبار و تحرک؛ و ضمیمه ی دیپلم. همچنین تعهد به تحقیق و همکاری در سطح دکترا نیز وجود دارد.

من در مورد ضمیمه ی دیپلم شنیده ام. این مورد دقیقا چیست؟

این مدرک نوعی مدرک پرینت شده از تحصیلات شماست. این مدرک در مورد رشته ی تحصیلی شما، نمره ی شما و اعتباراتی که دریافت کرده اید توضیح میدهد. فرمت این مدرک همیشه ثابت است و دانشگاه های EHEA باید این مدرک را بدون دریافت هزینه چاپ کنند.

در انگلستان این مدرک در گزارش اتمام تحصیلات عالی (HEAR) وجود دارد و تمامی فارغ التحصیلان آن را دریافت میکنند. اگر این مدرک را دریافت نکرده اید حتما دلیل آن را جویا شوید.

بولونیا در مورد اعتبارات چه نظری دارد؟

فرایند بولونیا از سیستم انتقال اعتبار اروپا (ECTS) با اعتبار برای هر شخص به صورت جداگانه و در سطوح خاص و بسته به سال تحصیل، اول، دوم، سوم و غیره استفاده میکند. تعداد کل اعتبارات برای مدرک لیسانس معمولا حدود 180-240 ECTS است.

در انگلستان 180 ECTS معادل 360 اعتبار انگلیسی است. کمی عجیب است، اما اعتبارات انگلستان از نسبت یک به دو استفاده میکند.

در واقع اعتبار انگلستان برای کارشناسی ارشد 180 اعتبار انگلیسی است که این عدد برابر با 90 ECTS در همین سطح ارشد است.

اگر ارزیابی دانشجویی وی را عالی تلقی کند، باید به او اعتبار هدیه نیز داد. این ارزیابی باید مرتبط با نتایج یادگیری بوده و در دسترس عموم باشد.

شما گفتید اگر دانشجویی بخشی از دوران تحصیل (و یا تمام آن را) خارج از کشور باشد باید اعتبار دریافت کند؟

بله. معاهده بولونیا بیان میکند که اگر شما دوره ای را خارج از کشور بگذرانید باید برای آن اعتبار بگیرید و این اعطای اعتبار بر عهده ی دانشگاه پایه ی شماست؛ پس مدت زمان صرف شده در دانشگاه میزبان نیز به عنوان بخشی از جایزه ی نهایی شما در نظر گرفته میشود.

چرا فرایند بولونیا مهم است؟

هدف از معاهده بولونیا به رسمیت شناختن متقابل مدارک چاپ شده توسط دانشگاه های کشورهای مختلف است. این نکته در اقتصاد جهانی اهمیت زیادی دارد.

به همچنین هدف از بولونیا تضمین کیفیت نیز هست. همه باید از معتبر بودن و قابل اطمینان بودن مدرک دریافتی مطمئن باشند.

در این معاهده شفافیت بسیار مهم است. اگر دانشگاه ها از بولونیا استفاده میکنند، باید در همه ی کارها و در سیستم هایی که برای نظارت و کنترل فعالیت های خود استفاده میکنند، شفاف باشند.

اگر پیمان بولونیا فقط مربوط به اروپا است پس بعد جهانی چه میشود؟

خیر، این معاهده نظر کشورهای دیگر مانند امریکا، کانادا، استرالیا، برزیل، ژاپن و چین را نیز به خود جلب کرده است. بولونیا تبلیغات خوبی انجام داده و این تبلیغات برای وی نتیجه ی مثبت داشته اند.

دانشگاه های دیگر نیز در حال توسعه ی سیستم اعتباری هستند و از سیستم سه چرخه برای ارزیابی چارچوب خود استفاده میکنند. مهم نیست که در کجا تحصیل میکنید، فقط از حضور این دانشگاه در بولونیا اطمینان حاصل کنید.

آیا بولونیا در کشورهای مختلف با یکدیگر مشابه است؟

بله. در انگلستان کمتر از جاهای دیگر نیاز به تغییر بوده است زیرا ما از پیش این سیستم سه چرخه و سازوکارهای تضمین کیفیت را داشتیم. خیلی وقت است که ما اعتبارات را به نتایج یادگیری پیوند داده ایم.

اما در برخی از کشورها، به ویژه در مواردی که دوره های تحصیلی بیشتر طول میکشد و دریافت مدرک نسبت به لیسانس های سه ساله ی کلاسیک اسپانیا، آلمان یا فنلاند به زمان بیشتری نیاز دارد، برای ایجاد چارچوب سه دوره، فعالیت گسترده ای انجام شده است.

ما در انگلستان نباید به سیستم خود قانع باشیم زیرا پایبندی به سیستم سه چرخه تمام ماجرا نیست.

اعضای بولونیا

مزایا و معایب معاهده ی بولونیا کدامند؟

به عقیده ی من بولونیا مزایای زیادی دارد. تنها ایراد آن این است که درباره ی مفهومش سوتفاهم پیش آمده است. نباید بولونیا را استانداردی برای ارزیابی دانشگاه ها در نظر گرفت. بولونیا از استقلال نهادی استقبال میکند.

به نظر من بهتر است بولونیا را سیستمی شفاف و متمرکز بر روی دانشجویان در نظر گرفت.

درست است که دانشجویان میدانند دقیقا در چه برنامه ای ثبت نام کرده اند، میتوانند نتایج یادگیری و اعتبارات مرتبط با دوره های خاص را ببینند و در پایان گواهینامه ای برای آنچه که مطالعه کرده اند و نحوه ی عملکرد خود دریافت کنند.

همچنین مهم است که نشان دهیم پروسه ی دسترسی به سطوح بالاتر در تمامی سیستم های دانشگاهی مشابه است. به عبارت دیگر شما باید قبل از شروع دوره ی کارشناسی ارشد، دوره ی کارشناسی را بگذرانید و پیش از دوره ی دکترا نیز دوره ی ارشد را تمام کنید.

یکی از معایب بولونیا این است که برخی دانشگاه های مختلف دوره ها را سریع تر برگزار کرده و از این چارچوب خارج میشوند؛ و یا دوره هایی ارائه میدهند که با بولونیا مغایرت دارند.

عمل به این معاهده به عهده ی دانشگاه ها میباشد. اگر اتفاقی به غیر از این بیفتد، اعتبار شما از بین خواهد رفت.

آیا میتوان در یک جمله گفت که این معاهده برای من چه فوایدی دارد؟

بولونیا از باز بودن ذهن، شفافیت، شناخت متقابل، تضمین کیفیت و پایبندی دقیق به اعتبارات بر اساس نمرات دانشجو، پشتیبانی میکند، و به دانشگاه ها کمک میکند تا فارغ التحصیلان را برای کار در یک فضای رقابتی و جهانی آماده کنند.

شما دقیقا به چه چالش هایی اشاره دارید؟

• ورود به دوره ی ارشد باید پس از دریافت مدرک کارشناسی انجام بپذیرد.
• دانشجویان حق ندارند پس از گذراندن دوره ی کارشناسی مستقیما وارد دوره ی دکترا شوند.
• دانشگاه ها حق ندارند دوره ی کارشناسی را به کمتر از سه سال کاهش دهند.
• اعتبارات فقط به تحصیل در خارج از کشور تعلق میگیرند.
• دانشجویان پس از گذراندن هر سطح و پیش از ورود به سطح دیگر باید یک حداقل اعتبار را کسب کنند؛ و برای فارغ التحصیلی نیز باید اعتبار خاصی را دریافت کرده باشند.
• البته که دوره ی ارشد یک ساله در انگلستان به نسبت دوره ی ارشد در باقی نقاط جهان، کوتاه است.

موارد مذکور کمی پیچیده بودند. نمیتوانید متن را ساده تر توضیح دهید؟

اگر در مورد موارد مذکور فکر کنید همگی ساده خواهند شد. در مورد اعتبار، تضمین کیفیت، شناخت و وضوح با مشاوران ما صحبت کنید.